16.04.2020 tarihinde kabul edilerek 17.04.2020 tarihinde Resmi Gazete’de yayınlanan “Covid-19 Salgınının Ekonomik Ve Sosyal Hayata Etkilerinin Azaltılması Hakkında Kanun İle Bazı Kanunlarda Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” yürürlüğe girmiştir. 7244 Sayılı bu kanun işçi ve işveren ilişkilerini etkileyecek önemli değişiklikleri de beraberinde getirmiştir. İşbu yazıda 7244 Sayılı kanunun iş hukukuna ilişkin önemli olan hükümleri açıklanacaktır.
1. 7244 Sayılı Kanunun 8. Maddesi ile birlikte 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanuna Geçici 25. Madde eklenmiştir.
GEÇİCİ 25. MADDE:
“Yeni koronavirüs (Covid-19) sebebiyle işverenlerin yaptıkları zorlayıcı sebep gerekçeli kısa çalışma başvuruları için, uygunluk tespitinin tamamlanması beklenmeksizin, işverenlerin beyanı doğrultusunda kısa çalışma ödemesi gerçekleştirilir. İşverenin hatalı bilgi ve belge vermesi nedeniyle yapılan fazla ve yersiz ödemeler, yasal faizi ile birlikte işverenden tahsil edilir.”
Bu hükümle beraber kurumun önceden gelir bağlanması için ön koşul olarak yaptığı fiili denetim ortadan kalkmıştır. Böylelikle ilk etapta işverenin beyanına göre hareket edilecektir. Kurum tarafından sonrasında yapılacak incelemede eğer işverenin yanlış bilgiler verdiği ve kısa çalışma ödeneği şartlarının sağlanmadığı anlaşılırsa işverene karşı yapılan tüm ödemeler yasal faizi ile birlikte tahsil edilecektir.
İşveren tarafından başvurulan kısa çalışma ödeneği onaylandığında, kısa çalışma ödeneğinden yararlanacağı belirlenen her işçi bakımından değerlendirme yapılarak işçinin aylık aldığı maaşın %60’ı oranında kısa çalışma ödeneği sağlanır.
2. 7244 Sayılı Kanunun 9. Maddesi ile birlikte 4857 Sayılı İş Kanunu’na Geçici 10. Madde eklenmiştir.
GEÇİCİ 10. MADDE:
“Bu Kanunun kapsamında olup olmadığına bakılmaksızın her türlü iş veya hizmet sözleşmesi, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç ay süreyle 25 inci maddenin birinci fıkrasının (II) numaralı bendinde ve diğer kanunların ilgili hükümlerinde yer alan ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzeri sebepler dışında işveren tarafından feshedilemez.
Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç aylık süreyi geçmemek üzere işveren işçiyi tamamen veya kısmen ücretsiz izne ayırabilir. Bu madde kapsamında ücretsiz izne ayrılmak, işçiye haklı nedene dayanarak sözleşmeyi fesih hakkı vermez.
Bu madde hükümlerine aykırı olarak iş sözleşmesini fesheden işveren veya işveren vekiline, sözleşmesi feshedilen her işçi için fiilin işlendiği tarihteki aylık brüt asgari ücret tutarında idari para cezası verilir.
Cumhurbaşkanı birinci ve ikinci fıkrada yer alan üç aylık süreleri altı aya kadar uzatmaya yetkilidir.”
Geçici madde kapsamında belirtilen üç aylık süre, 17.04.2020 yürürlüğe giriş tarihinden başlayacak olup 17.07.2020 tarihleri arasını kapsamaktadır. Bu süre zarfında işverenler, işçilerini İş Kanunun 25. Maddesi kapsamında işçinin iyi niyet ve ahlak kurallarına aykırı davranışı dışındaki diğer hallerde işten çıkaramayacaktır.
Bu madde işverenler açısından geitirilmiştir. İşçi açısından, yazının ilerleyen bölümünde sayılacak bir husus hariç olmak üzere, öngörülen bir fesih yasağı yoktur. Bu sebeple işçi istifa etmek suretiyle iş akdini feshedebilir. Fesih yasağı, süreli olan iş akitlerini ya da askerlik gibi durumların belirlenen süreye denk gelmesi halinde etkili olmayacaktır.
İşveren, yukarıda belirtilen hükme aykırı şekilde işçiyi işten çıkardığı takdirde, her feshedilen iş akdi için aylık brüt asgari ücret tutarında idari para cezası ödeyecektir.
Yukarıda belirtilen kanun maddesi kapsamında işçinin iş akdini feshedemeyen işveren, işçiyi 3 aylık süre ile sınırlı olacak şekilde ücretsiz izne çıkarabilecektir. İşçiyi ücretsiz izne çıkaran işverenin işçiden onay almasına gerek olmamasının yanında, işverenin Covid-19 salgınından etkilenmiş olması da gerekmemektedir.
İşçinin, ücretsiz izne ayrılmasına rağmen fiilen işveren tarafından çalıştırıldığı tespit edildiğinde işverene, çalıştırılan her işçi ve çalıştırılan her ay için ayrı olmak kaydıyla, İş Kanunu kapsamında belirtilen aylık brüt asgari ücret tutarında idari para cezası uygulanacaktır.
Burada dikkat edilmesi gereken nokta; işçinin, işveren tarafından kendisini ücretsiz izne çıkardığı gerekçesiyle haklı nedenle iş akdini feshedemeyeceği hususudur. Bu sebep dışında başka sebeplerin varlığı halinde işçi 17.04.2020 ve 17.07.2020 tarihleri arasında haklı nedenle iş akdini feshedebilir.